fruit

citroen

fruit

peer

Feiten 2 van 10: Encryptie is geen anonimiseringstechniek, maar kan een krachtige pseudonimiseringstechniek zijn.

In het proces van encryptie worden sleutels gebruikt om informatie te transformeren zodat het risico op misbruik wordt geminimaliseerd, tegelijkertijd is hierdoor de vertrouwelijkheid voor een bepaalde periode gewaarborgd.

De oorspronkelijke gegevens moeten toegankelijk blijven, de voor transformatie toegepaste encryptie algoritmes zijn zo ontworpen dat ze omkeerbaar zijn. Dit staat bekend als decryptie. De sleutels die gebruikt worden voor decryptie zijn de eerder genoemde “aanvullende informatie” (zie Overtuigingen 1). Deze maken de persoonsgegevens weer leesbaar en is als gevolg daarvan persoonsidentificatie ook weer mogelijk.

Encryptie wordt begeleid door een uitgebreid en afgewogen beveiligingsproces om de risico’s van decryptie te mitigeren. Vaak wordt gekozen voor het onderbrengen van encryptie data bij een Trusted Third Party (TTP). Er wordt dan gesproken van een “Chinese Muur”, om de ondoordringbaarheid te illustreren.

Encrypted data is anonieme data?

Theoretisch kan gedacht worden dat encryptie sleutels of encrypted data anoniem is, dit is niet het geval. De aanname dat encrypted data niet kan worden decrypted omdat de sleutel is “verwijderd” of “onbekend” is risicovol. Er zijn talloze risicofactoren van invloed op de veiligheid van encrypted data, in het bijzonder op de lange(re) termijn.

Onder deze factoren vallen bijvoorbeeld de sterkte van het encryptie algoritme en die van de sleutel zelf, informatielekken, implementatie aspecten, de hoeveelheid encrypted data en technologische vooruitgang (bijvoorbeeld quantum computing).

Encryptie heeft als doel om data te versleutelen, lees: onleesbaar te maken voor misbruik, dat gebeurt op basis van standaarden. De kracht is ook de zwakte en het fundament voor de tijdelijkheid. Het is en blijft een risico-afweging ten opzichte van het doel.

Kan encrypted data gestolen worden?

Encryptie of cryptografie voorkomt niet dat data gestolen kan worden. De data is onleesbaar gemaakt door “geheimtaal”. De data is na encryptie versleuteld op basis van een bepaald algoritme (cipher suite). Globaal loopt het proces via twee cryptografie soorten: symmetrische encryptie of asymmetrische encryptie.

Hashing wordt vaak ook onder encryptiemethodes geschaard. Feitelijk is hashing geen encryptie omdat het proces van hashing (in principe) niet omkeerbaar is.

Herkent u afwegingen of uitdagingen rond dit onderwerp, plan een gesprek in met Radar Data. We onderzoeken graag samen hoe wij u van dienst kunnen zijn!

fruit

citroen

fruit

peer

Feiten 1 van 10: Pseudonimiseren is niet hetzelfde als anonimiseren.

Binnen de AVG is pseudonimiseren gedefinieerd als “het verwerken van persoonlijke data op een zodanige wijze dat persoonsgegevens niet meer gerelateerd kunnen worden aan een individu zonder het gebruik van aanvullende informatie”. “Dit onder de voorwaarde dat deze aanvullende informatie apart opgeslagen is en bovendien onderworpen is aan technische en organisatorische maatregelen waardoor verzekerd is dat persoonsgegevens niet meer gerelateerd zijn aan een geïdentificeerde of te identificeren natuurlijke persoon.” Dit betekent dat het gebruik van aanvullende informatie kan leiden tot de identificatie van individuen, reden waarom gepseudonimiseerde persoonlijke data nog altijd valt onder persoonsgegevens.

Aan de andere kant van het spectrum staan anonieme data die niet herleidbaar zijn naar specifieke individuen. Wanneer data daadwerkelijk anoniem is en personen niet langer identificeerbaar zijn, dan valt deze data niet binnen de scope van de AVG.

Is geanonimiseerde data altijd anonieme data?

Daarvoor stellen we allereerst de oorsprong vast van de data, bovendien beoordelen we een aantal fasen binnen de informatie levenscyclus: Verzamelen, Gebruiken, Verstrekken en Opslaan. Per fase ligt een aantal wegingsfactoren rond eenvoudige vragen als: Is er toestemming gevraagd en verleend? Tot aan de laatste fase van de Informatie Levenscyclus: de gegevens Verwijderen.

Onregelmatigheden in deze onderdelen zijn er vaak, veelal onbewust. Zo wordt bijvoorbeeld niet altijd toestemming gevraagd of verleend. Doorgaans gebeurt dit op basis van generieke mededelingen op een website. Daarbij wordt niet vrijgeven van de beoogde onderzoeksdoelstellingen. Gegevens worden op 4 tot 10 verschillende plekken bewaard. Dat is niet altijd bekend, evenmin is niet altijd helder waar de gegevens opgeslagen zijn en of dat veilig gebeurt. Het “verwijderen” van gegevens kan dus leiden tot latente backups.

Hoe stel ik vast of data onder de AVG valt en gebruikt mag worden?

Beter is de vraag: Wat zijn de risico’s en hoe richten we van begin tot eind een zorgvuldig proces in? Daar zijn methoden en technieken voor. Algemeen zijn er voor anonimiseren twee opties: Synthetische data generatie en Data maskering. Laatstgenoemde gebruikt functies als Shuffle, Scramble, Blank etc. Maskering draait om hergebruik van data in databases. Data generatie creëert nieuwe data die nog niet bestond. Een derde methode is een hybride aanpak: Genereer synthetische data als maskeer techniek om bestaande data te vervangen.

Anonimiseren is lastig en wordt snel lastiger door technologische ontwikkelingen. Er zijn goede voorbeelden van het verwerken van anonieme data. Een redelijk uniek succesvol voorbeeld is het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In de wet is het Centraal Bureau voor de Statistiek aangewezen als organisatie voor het produceren van statistieken voor beleid en onderzoek. CBS is maatgevend als het gaat om het toepassen van technieken voor het anonimiseren van gegevens.

Uw situatie bespreken en meer te weten komen? Maak een afspraak!

fruit

citroen

fruit

peer

Anonimiseren, AVG niet van toepassing?

De AVG spreekt niet over anonimiseren. Logisch ook, immers anonieme data bevatten geen persoonsgegevens. De AVG gaat over (verzamelen, gebruiken, verstrekken, opslaan en verwijderen van) persoonsgegevens. Anonimiseren is het bewerken van persoonsgegevens zodat deze niet meer herleidbaar zijn naar de betrokken belanghebbende natuurlijke persoon. Anonieme data is op geen enkele manier te koppelen aan een individu. Data die compleet anoniem is valt niet onder de AVG.

Anonimiseren noemt men ook wel datamasking. De methode beoogt persoonsgegevens zodanig te verwerken dat deze niet meer te gebruiken zijn om een persoon te identificeren. De oorspronkelijke data moeten hierna verwijderd, de bewerking van anonimiseren moet onomkeerbaar zijn.

Strik eromheen, niets meer aan doen?

Als we bovenstaande iets anders verwoorden, dan komen we tot data die zijn verzameld, gebruikt, opgeslagen, verstrekt en verwijderd. Alhoewel wetgeving doorgaans zorgvuldig gedefinieerd is om duidelijkheid te verschaffen, is deze zelden zo zwart wit als je zou willen. Buiten het proces van anonimiseren zelf zijn er nog meer aspecten te benoemen die als anachronisme zijn te kwalificeren. Dat laatste vooral om het beschaafd en vriendelijk te zeggen, laten we het benoemen als genuanceerd.

Een anachronisme is iets dat niet helemaal (meer) in de beschreven tijd past. Of helemaal niet meer in de tijd past. Een al dan niet gewilde inbreuk op of breuk in de chronologische samenhang van de beschreven toestanden of gebeurtenissen. Een anachronisme bestaat bijvoorbeeld uit het in een onjuiste tijd plaatsen van concepten, personen, begrippen, gebeurtenissen, voorwerpen, gebruiken, uitdrukkingen, woorden, gebruikte technologie, (wijsgerige) opvattingen, muziek, kleding, materialen, planten en dieren. Alles wat in verband staat met een bepaalde tijd (bron: Wikipedia).

Voortschrijdend inzicht?

Wie terugkijkt op enige ervaring in het werkveld van de ICT weet zonder twijfel dat een anachronisme als “voortschrijdend inzicht” door het leven gaat. Dat is een mooie bedekte term, die op een vriendelijke manier richting wil geven aan een wijzende vinger naar iets dat niet (helemaal) goed is gegaan, of (helemaal) niet goed. Onder alle omstandigheden dient men te vermijden te spreken over fout of helemaal fout, dat is taal voor de adviseurs en commissies.

Hoe je er ook naar kijkt, of het wijsheid is of besluiteloosheid, waar zekerheid over bestaat is dat omstandigheden veranderen en technologie ontwikkelt. Dat laatste gaat in een razendsnel tempo dat voor de gemiddelde burger al niet meer bij te houden is. Te verwachten dat de wetgeving daar tijdig op anticipeert is zo waar nog onmogelijker.

Wet van behoud van ellende

De AVG is dus geen behoudswet, externe factoren zijn voortdurend in de aanval om te zoeken naar mogelijkheden om data tot het uiterste in te zetten. Wie het voor de ICT heeft bedacht is onbekend, maar ik hoorde al snel na mijn veld introductie over “de wet van behoud van ellende.”

Radar Data wil deze wet, waarbij in een gesloten systeem de totale hoeveelheid ellende constant is, doorbreken. Om te beginnen met een blogreeks over misverstanden rond anonimiseren, blijft u dus vooral lezen als u hiermee te maken heeft …

Dit is blog 1 van een reeks van 11.